Aralni qutqarıw xalıq aralıq fondı Ijroiya komiteti Nókis filialı, as IFASning strukturalıq bólindi 1996 jıl fevral ayında islengen ushın anıq joybar hám programmalardı islep shıǵıw hám ámelge asırıw átirap -ortalıq salamatlıǵı jáne social jaqsılaw háwizdiń ekologiyalıq daǵdarısınan zálel kórgen xalıq Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵındaǵı Aral teńizi. Dáwir ushın EK IFAS Nókis filialı bir qatar anıq islerdi ámelge asırdı 1996 -1997 jıllarda IFAS Ijroiya komiteti hám Keńes járdeminde. Qaraqalpaqstan Respublikası ministrleri, “Operativ xalıqqa járdem kórsetiw» 536, 2 mıń dollardı quradı, bul bolsa Jáhán banki qadaǵalawı astında finanslashtiriladi hám ámelge asıriladı. Tiykarǵı joybardıń maqseti asıǵıs social járdem kórsetiw edi ge shekem bolǵan aralıq dáwirde Aralbo'yi xalqı hám ayırmashılıqtı saplastırıw Aral teńizi háwizi programması sheńberindegi tiykarǵı joybarlardı ámelge asırıwdı baslaw teńiz (ASBP). Bul joybar sheńberinde 3000 den artıq quwırshaqlar satıp alındı balıqchilar ushın tor materialları, 14 tez medicinalıq járdem mashinası, 4 avtomashina Xodjeylida jaylasqan 4 balalar úyi ushın “Damas” hám sabaqlıqlar rayonındaǵı Mehribanlıq úyi ushın arnawlı úskeneler satıp alındı gereń hám gúńelek balalar, 2000 den artıq Bozatov hám Moynaq rayonlarındaǵı kem támiyinlengen shańaraqlar balalar kiyimleri menen támiyinlew, sharba buyımların satıp alıw hám balalarda bir jıl dawamında ata-ana badallarini tólew mektepge shekem tálim mákemeleri. 1999 jılda filial joybardı ámelge asırdı “Siyolitiyaz hám ot pufagidagi tas keselliklerin kesellikti anıqlawlaw hám emlewdi shólkemlestiriw AQSH dolları muǵdarında, Nókis qalasındaǵı kesellikler» esabınan 1, 9 mln Bul jańa islengen ózin ózi qollap -quwatlaytuǵın urologik oray edi zamanagóy medicinalıq ásbap -úskeneler menen úskenelestirilgen urolitiyoz, prostata adenomasi hám emlew ushın xirurgiya bolmaǵan usıl menen sozılmalı prostatit.
Urologik oray. Diagnostika hám emlew ushın úskeneler urolitiyoz hám xolelitiyoz.
Urologik oray. Diagnostika hám emlew ushın úskeneler urolitiyoz hám xolelitiyoz.
2000-2001 jıllardaǵı eń salmaqli tómen suw ortasında, arqa bóleginde Aymaqlarda tekǵana suwǵarıw, bálki ishimlik suwı da jetiwmes edi Nókis filialı tárepinen “Paytaxt awıl nasos stansiyaların remontlaw hám suw támiynatın jaqsılaw Awıl xalqı". Bul joybar ushın, 8 bas suw alıw jayında remontlaw hám qayta tiklew jumısları 28-de nasos úskeneleri ornatılǵan imaratlar qudıqlar hám 5 EKOS. Nátiyjede ishimlik jaqsılandi Qorauzak awıl xalqınıń 56241 xalqın suw menen támiyinlew; Bozatau, Taxtakópir Chimbay, Qanliqo'l, Xodjeyli hám Nókis wálayatları, shól zonaları Turtkul, Ellikala, Beruniy rayonları. Bunnan tısqarı, sol jılı Ózbekstan Respublikasınıń IFASga qosqan úlesi sebepli, paydalanıwǵa kirisiwdi támiyinlew ushın finanslıq járdem “Taxtakópir degi 35 orınlı emlew-profilaktika orayı rayoni” 93, 0 mln. swm hám “60 orınlı tuwıw uyi Qorauzyak rayoni» 100, 0 mln. swm Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesiniń 3 apreldegi qararları 2004 jıl " Genofondni qorǵaw boyınsha qayırqomlıq fondın shólkemlestiriw tuwrısında" Aral teńizi, 2005 jıl 25 yanvar daǵı «Mámleket programması tuwrısında “Salamatlıq jılı” filialı tárepinen tómendegi ilajlar ámelge asırıldı : 34 respublika medicina mákemeleri shet elden keltirilgen úskeneler menen úskenelestirilgen ishimlik suwın zıyansizlentiriw ushın 112 mıń dollar AQSH;
Ishimlik suwın zıyansizlentiriw apparatları (Hallet-13). Ornatılǵan 34 medicina shólkeminde.
- Respublika medicina mákemeleri ushın 10 sanitariya punkti satıp alındı " Damas -tez járdem" avtotransport quralları ;
Medicinalıq shólkemge tez járdem mashinaların jetkiziw " Damas tez járdem".
- Mayıplar aravachalari hám esitiw quralların satıp alınǵan zat etdi hám usınıs etdi 22 dana mayıplar ; - qoyshılarǵa materiallıq járdem kórsetildi Qaraqalpaqstan Respublikası qattı suwıqtan jábir kórdi hawa rayı 2008. Joqarıdaǵı tiykarǵı ámelge asırıw menen birge joybarları sheńberinde filial tárepinen qatar ilajlar ámelge asırıldı :- maqsetinde xalıqtıń ekologiyalıq tálimi,- " Perzent" NNT menen birgelikte “Aral daǵdarısı balalar názeri menen” (Nókis, 1999 ), balalarǵa múmkinshilik berildi átirap -ortalıq máseleleri boyınsha pikirińizdi bildiriń hám Aral teńizi háwizi máseleleri boyınsha óz pikirlerin bayanlaw ;
Sonıń menen birge, 2014-jıldan baslap IFAS Ijroiya komitetiniń Nókis bólimi jumıs basladı 11, 6 mıń gektar maydan daǵı " Oxantoy" uchastkasında orman plantatsiyalarini qurıw ga, Moynaq qalasınıń arqa-shıǵısında hám dizbe ústinde jaylasqan Kól sistemasınıń arqa bóleginde 8, 7 mıń gektar maydanǵa iye " Oqkum" Sudochye. Joybarlardıń tiykarǵı strategiyası kemeytiw bolıp tabıladı samal erroziyası, háreketleniwshi qumdı bekkemlew hám aldın alıw duz hám shań Moynaq qalası, Qorajar awılı hám oǵan tutas aymaqlarǵa kirip baradı olarǵa, sonıń menen birge, Sudochye ko'liga joybarlastırılǵan aymaqlar menen batpaq erlerdiń Ramsar dizimine kiritiliwi xalıq aralıq áhmiyetke iye. Házirge shekem joybarlardıń bir bólegi retinde 07. 01. 2018 jıl esabınan 4831 gektar maydanda orman plantatsiyalari ótkerildi. 2128, 910 mln. swm.
Mexanik apparat ushın qamıslardı tasıw
" Ahantay" saytında qorǵaw
Mexanik qorǵaw quralı
" Axantoy" saytında
Reed mexanik qorǵawı
" Axantoy" saytında
Saksovul nállerin qolda egiw
" Axantoy" saytında
Taw dizbesindegi qamıslardan mexanik qorǵaw
Aral teńiziniń qurigan tubinin “Oqkum”i
