Bunnan ayrıqsha bolıp esaplanıw, qurǵaqshıl ıqlım fazalarında hár eki dáryanıń suw dárejesi tómen bolǵan Aral teńizi de Aralboyining shorlanıw dárejesi pasaydi hám osdi. den berli tariyxıy dáwirde áyyemgi bar ekenligi Xorezm, dárejedegi ózgerisler málim dárejede ıqlım ózgeriwine baylanıslı, lekin tiykarınan eki dárya jaǵasında regionda suwǵarıw iskerligi.

    Bunnan ayrıqsha bolıp esaplanıw, qurǵaqshıl ıqlım fazalarında eki dárya da kem suwlı, Aralning dárejesi de túsip ketti hám Aralboyining shorlanıw dárejesi asdı. Áyyemgi Xorezm ámeldegi bolǵan tariyxıy dáwirde dárejesiniń ózgeriwi málim dárejede ıqlım ózgeriwine, lekin tiykarınan suwǵarıwǵa baylanıslı edi eki dárya jaǵasında regiondaǵı iskerlik.
    Rossiya húkimeti ǵayratı menen suwǵarıwdı rawajlandırıw úlken jedellikti aldı Sovet dáwirinde. Biraq 1960 jılǵa shekem suwǵarıw ushın suwdiń tartılıwı kollektor tarmaqlarınıń ósiwi menen birge keldi. uyqas túrde, qaytıp suwning ósiwi, nátiyjede dárya deltalarida hám dáryalarda sezilerli ózgerislerge alıp keledi teńiz júz bolmaǵan. Aral ​​suvlarining kaltsiy sulfat menen toyinganligi hám baslanıwı anıqlanǵan. gips jawınları shorlanıw dárejesi 25-26 g/l den asqanda júz boladı. Biraq, eń kóp intensiv qápes gips 34-36% ten joqarı shorlanıwda baslanǵan. Bunday sharayatta, qishda gips jawıwı menen bir waqıtta dáwirinde mirabilitning shógiwi júz boladı, bul bolsa tábiyaat ushın eń úlken qáwip tuwdıradı Aral teńizi. Suwsız natriy sulfat samal erroziyasına beyim bolıp, ańsatǵana kóshiriliwi múmkin uzaq aralıqlar.
   Aral teńizi qurıwınıń tiykarǵı aqıbetleri, kóleminiń tómenlewi menen bir qatarda, maydanı, ósiwi hám minerallashuv tábiyaatınıń ózgeriwi drenajlangan qáliplesiwde kórinetuǵın boldı házirgi kúnde derlik 4, 5-5, 0 million gektar maydanǵa iye bolǵan úlken shor shólning tubida. Nátiyjede, kem ushraytuǵın dushshı suw bazası menen birgelikte úlken ashshı shor kolga ornın bosatib berdi ush qumli shólning tutasǵan jayındaǵı úlken shor shól.